Gò Đống Đa Hà Nội nơi ghi dấu chiến công hào hùng của dân tộc

“Đống Đa xưa bãi chiến trường

Ngổn ngang xác giặc vùi xương thành gò”

Gò Đống Đa nằm giữa trung tâm quận Đống Đa, là một di tích mang nhiều giá trị lịch sử to lớn, minh chứng cho chiến thắng lẫy lừng của người anh hùng Quang Trung và dân tộc Việt Nam.

Xem thêm: Nhà hát lớn Hà Nội – nét kiến trúc châu Âu độc đáo giữa lòng Châu Á

Lịch sử Gò Đống Đa

Đêm mồng 4 rạng sáng ngày mồng 5 tháng 1 năm Kỷ Dậu 1789, trận đánh của nghĩa quân Tây Sơn do Đô đốc Đặng Tiến Đông chỉ huy đã phá tan đồn Khương Thượng của quân Thanh khiến tướng Thanh là Sầm Nghi Đống phải treo cổ tự tử ở cây đa núi Ốc (nay gần Chùa Bộc). Trận đánh này đã mở đường cho đại quân của vua Quang Trung từ phía Ngọc Hồi tiến vào kinh thành Thăng Long. Quân Thanh chết như ngả rạ, Quang Trung lệnh cho thu nhặt xác giặc vào 12 cái hố rộng để chôn lấp. Nhưng do xác giặc quá nhiều đã tạo thành những gò cao từ Thịnh Quang đến Nam Đồng. Về sau trên những gò này có đa mọc um tùm nên dân ta gọi là Gò Đống Đa. Năm Tự Đức thứ 4 – năm 1851, có lệnh mở đường mở chợ khu giáp với Thịnh Quang và Nam Đồng. Trong quá trình đào xới có rất nhiều hài cốt chồng chất lên nhau, người ta cho thu nhặt lại và chôn vào một hố giáp núi Xưa thành gò thứ 13 – gò còn lại cho đến ngày nay. Năm 1890, thực dân Pháp mở rộng Hà Nội, 12 gò cũ đã bị san bằng.

Mô phỏng hình ảnh vua Quang Trung đại phá quân Thanh (Ảnh: Sưu tầm)

Bên cạnh đó cũng có nhiều giả thuyết cho rằng Gò Đống Đa là một gò tự nhiên hình thành cách đây khoảng 4000 năm.

Di tích Gò Đống Đa ngày nay (Ảnh: Sưu tầm)

Công viên – di tích Gò Đống Đa

Năm 1989, nhân dịp kỉ niệm 200 năm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ra quyết định thành lập Công viên văn hóa Đống Đa trên cơ sở khu vực Gò Đống Đa. Tổng diện tích của công viên lên đến 21.745m2, bao gồm 2 khu vực: tượng đài vua Quang Trung, nhà trưng bày và khu vực Gò Đống Đa cũ.

Khu vực tượng đài vua Quang Trung (Ảnh: Sưu tầm)

Khu vực tượng đài với diện tích khoảng 15.000m2, có đặt tượng đài vua Quang Trung bằng bê tông cốt thép nặng 200 tấn, cao 14,65m và 2 bức phù điêu mô tả trận đánh của quân ta dưới sự chỉ huy của Quang Trung.

Tượng đài vua Quang Trung (Ảnh: Sưu tầm)

Bức phù điêu tại Gò Đống Đa (Ảnh: Sưu tầm)

Phía sau khu tượng đài là nhà trưng bày với diện tích 100m2. Bên ngoài cửa có đặt mô hình mô phỏng hai khẩu súng thần công được dùng trong trận chiến năm xưa.

Phía trước nhà trưng bày (Ảnh: Sưu tầm)

Khu Gò Đống Đa có diện tích 6275m2, cổng chính nằm trên phố Tây Sơn. Trước đây, phía trên cổng chính dẫn lên gò có miếu Trung Liệt thờ cúng những linh hồn đã chết tại trận đánh năm Kỷ Dậu nhưng đến hiện nay ngôi miếu này không còn nữa.

Miếu Trung Liệt (Ảnh: Sưu tầm)

Năm 1990, một tấm bia đá nặng 8 tấn đã được dựng trên đỉnh gò. Trên đó có khắc lời hịch của vua Quang Trung: “…Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ…” tức đánh cho biết rằng nước Nam anh hùng là có chủ.

Tấm bia đá trên đỉnh Gò Đống Đa (Ảnh: Sưu tầm)

Lễ hội Gò Đống Đa

Lễ hội Gò Đống Đa diễn ra vào ngày mồng 5 tháng Giêng hàng năm để tưởng nhớ công lao to lớn của của những con người đã làm nên chiến thắng xuân Kỷ Dậu năm ấy. Mọi người từ khắp nơi tụ hội về đây dâng hương, làm lễ tạo nên một không khí hân hoan, náo nhiệt. Tại lễ hội còn có hoạt động diễn lại cảnh vua Quang Trung đại phá quân Thanh tiến vào thành Thăng Long làm sống dậy hào khí Tây Sơn hào hùng.

Lễ hội Gò Đống Đa (Ảnh: Sưu tầm)

Qua bao thăng trầm của thời gian, Gò Đống Đa vẫn mãi là minh chứng cho một trận chiến oanh liệt của dân tộc và là niềm tự hào của mỗi người dân Việt Nam ta.