Bánh tổ – món ăn ngày Tết đặc trưng ở Hội An

Mỗi dịp Tết về, người dân Quảng Nam nói chung và Hội An nói riêng lại háo hức chuẩn bị rất nhiều thứ bánh trái như bánh tét, bánh thuẫn, bánh in, bánh nổ… đặc biệt trong số đó có bánh tổ – loại bánh nổi tiếng thơm ngon, được xếp vào hạng món ăn đặc sản Hội An và là thức ăn ngày Tết của mỗi người dân xứ Quảng.

Một số cụ già cao tuổi ở Hội An cho rằng, bánh tổ đã xuất hiện ở Hội An từ những năm cuối thế kỷ 18. Theo lời các cụ, lúc Quang Trung chuẩn bị ra đánh quân Thanh ở miền Bắc, ông đã suy nghĩ rất nhiều về việc giải quyết lương ăn cho chiến sĩ trong những ngày đi đường đầy gian khổ ấy. Ông mong muốn có một loại bánh có thể dùng làm lương khô, vừa tiện lợi mà vẫn giàu chất dinh dưỡng. Người dân Quảng Nam lúc đó với sự thông minh và lòng ngưỡng mộ vị anh hùng dân tộc đã tìm tòi và sáng tạo ra cách thức chế biến thứ bánh tổ này.

Xem thêm: Tổng hợp các quán bánh mì Hội An ngon nhất

Bánh tổ (Ảnh sưu tầm)

Thực hư của câu chuyện trên thế nào, du khách khó lòng xác định được. Ngay cả xung quanh hai chữ “bánh tổ” cũng còn nhiều ý kiến tranh cãi. Có người cho rằng: sở dĩ gọi là bánh tổ vì bánh này chuyên dùng để thờ cúng tổ tiên trong ngày Tết. Người khác lại tin rằng bánh tổ là đọc chệch từ “bánh ổ” mà ra. Tuy còn nhiều điểm chưa đồng nhất, nhưng người dân Quảng Nam đều tự hào về món ăn ở Hội An này.

Cứ mỗi lần xuân sang, người người nhà nhà đều rộn ràng chuẩn bị nguyên liệu để làm bánh tổ. Những ngày giáp Tết, khắp làng quê của Quảng Nam đâu đâu cũng phảng phất hương vị ngọt ngào của món bánh cổ truyền này. Chỉ cần dạo quanh phố phường nơi đây vào dịp giáp Tết, bạn dễ dàng được thưởng thức hoặc mua về làm quà cho những người thân.

Bánh tổ để bày trên bàn thờ gia tiên (Ảnh sưu tầm)

Bánh tổ được làm từ những nguyên liệu rất mộc mạc là đường và gạo nếp. Đường ở đây là đường bát, một đặc sản Hội An. Còn gạo làm bánh cũng là loại nếp dẻo và thơm hạng nhất.

Quy trình chế biến bánh tổ có thể tóm tắt như sau: nếp ngâm nước rồi xay hoặc giã cho thật mịn, đem nhào cùng đường đã nấu ra nước, cho thêm một chút nước gừng, đổ vào rọ tre xung quanh có lót lớp lá chuối dầy, đặt lên trên tấm vỉ rồi chưng cách thủy. Bánh tổ sẽ chín nhờ vào sức nóng của hơi nước. Lúc vớt bánh ra, rải thật đều mè (vừng) đã rang chín lên trên mặt bánh còn nóng. Vừng sẽ dính chặt vào mặt bánh. Công đoạn cuối cùng là đem phơi để bánh khô và cứng lại.

Người dân làm bánh tổ (Ảnh sưu tầm)

Bánh tổ có thể cắt thành lát để ăn ngay, hay chiên giòn hoặc đem nướng. Thông thường bánh tổ chiên giòn là món được ưa thích nhất. Khi chiên trong chảo dầu, lát bánh tổ phồng lên, sẫm màu hơn, tỏa ra hương thơm. Thực khách sẽ cảm nhận được mùi ngọt lịm của đường, mùi thơm lừng của nếp, của vừng rất ngọt ngào và hấp dẫn. Bánh tổ chiên có hương vị đậm đà mà vẫn rất tinh tế, để lại ấn tượng đẹp với cả những thực khách khó tính nhất.

Bánh tổ chiên (Ảnh sưu tầm)

Nếu thực khách muốn thưởng thức bánh tổ nướng thì cách chế biến cũng rất đơn giản: ta chỉ cần cắt bánh thành từng lát mỏng rồi đem nướng trên than hồng. Bánh tổ gặp nóng phồng rộm lên cũng rất đẹp mắt và ngon miệng. Những người không thích ăn dầu mỡ thường ưa món bánh tổ nướng hơn bánh tổ chiên.

Bánh tổ nướng (Ảnh sưu tầm)

Nếu như trước đây, các gia đình ở Hội An chỉ làm bánh tổ vào những ngày lễ tết thì ngày nay bánh này lại trở thành một món ăn được chế biến hàng ngày và bày bán rộng rãi tại khắp các khu chợ lớn nhỏ. Du khách dù đến du lịch Hội An vào bất cứ thời điểm nào cũng có thể thưởng thức được món ngon Hội An này. Do có thể giữ được lâu ngày nên bánh tổ cũng sẽ là một lựa chọn rất hợp lý để khách tham quan mua về làm quà tặng cho bạn bè, người thân.

Xem thêm: Chả mọc hấp – món ăn xuất hiện trong ngày “đặc biệt” ở Hội An